Từ Thế chiến II đến Trump: Kết thúc của tài sản tài chính và con đường cứu rỗi mới

Thời đại toàn cầu hóa đã kết thúc, các tài sản tài chính truyền thống đối mặt với việc thanh lý. Trong thời đại mới này, các tài sản phi truyền thống có thể trở thành sự cứu rỗi cho các nhà đầu tư. Một số nhà phân tích thậm chí dự đoán rằng giá trị của Bitcoin có thể đạt một triệu đô la.

Từ năm 1939 khi Thế chiến II bùng nổ cho đến năm 2024, chúng ta đã trải qua một siêu thị trường tăng giá chưa từng có. Thời kỳ tăng giá kéo dài này đã hình thành tâm lý của nhiều thế hệ nhà đầu tư, họ quen với việc nghĩ rằng "thị trường luôn đi lên". Tuy nhiên, bữa tiệc này dường như đã kết thúc, nhiều nhà đầu tư có thể sắp phải đối mặt với việc thanh lý.

Sự hình thành của thị trường bò siêu

Siêu thị trường bò này từ năm 1939 đến năm 2024 không phải là ngẫu nhiên, mà là do một loạt các biến đổi cấu trúc đã tái định hình lại cấu trúc kinh tế toàn cầu, trong đó Hoa Kỳ luôn giữ vị trí trung tâm.

Trở thành siêu cường toàn cầu sau Thế chiến II

Chiến tranh thế giới thứ hai đã đẩy Hoa Kỳ từ một cường quốc trung bình lên vị trí lãnh đạo của "thế giới tự do". Đến năm 1945, Hoa Kỳ sản xuất hơn một nửa sản phẩm công nghiệp toàn cầu, kiểm soát một phần ba xuất khẩu toàn cầu và nắm giữ khoảng hai phần ba trữ lượng vàng toàn cầu. Lợi thế kinh tế này đã đặt nền tảng cho sự tăng trưởng trong vài thập kỷ tiếp theo.

Khác với chủ nghĩa cô lập sau Thế chiến thứ nhất, Mỹ sau Thế chiến thứ hai đã tích cực chấp nhận vai trò lãnh đạo toàn cầu, thúc đẩy việc thành lập Liên Hợp Quốc và thực hiện "Kế hoạch Marshall", bơm vào Tây Âu hơn 13 tỷ đô la. Đây không chỉ đơn thuần là viện trợ, mà còn thông qua việc đầu tư vào việc tái xây dựng các quốc gia sau chiến tranh, tạo ra thị trường mới cho sản phẩm của Mỹ, đồng thời thiết lập vị thế thống trị của Mỹ về văn hóa và kinh tế.

Mở rộng thị trường lao động: Phụ nữ và các nhóm thiểu số

Trong Thế chiến thứ hai, khoảng 6,7 triệu phụ nữ đã tham gia vào thị trường lao động, khiến tỷ lệ tham gia lao động của phụ nữ tăng gần 50% chỉ trong vài năm. Mặc dù sau chiến tranh, nhiều phụ nữ đã rời khỏi vị trí công việc, nhưng cuộc huy động quy mô lớn này đã thay đổi vĩnh viễn cái nhìn của xã hội về việc làm của phụ nữ.

Đến năm 1950, xu hướng phụ nữ đã kết hôn gia nhập lực lượng lao động một cách ồ ạt ngày càng rõ ràng, tỷ lệ tham gia lao động của phụ nữ ở hầu hết các độ tuổi đã tăng lên 10 điểm phần trăm chưa từng có. Đây không chỉ là một trường hợp đặc biệt trong thời chiến, mà còn là điểm khởi đầu cho sự chuyển biến cơ bản trong mô hình kinh tế của Mỹ. Chính sách cấm phụ nữ đã kết hôn làm việc đã bị bãi bỏ, công việc bán thời gian gia tăng, cải tiến công nghệ trong lao động gia đình, cùng với trình độ giáo dục cao hơn, đều đã thúc đẩy phụ nữ chuyển từ công nhân tạm thời sang thành viên lâu dài của hệ thống kinh tế.

Xu hướng tương tự cũng xảy ra trong các nhóm dân tộc thiểu số, khi họ dần dần có được nhiều cơ hội kinh tế hơn. Sự mở rộng lực lượng lao động này đã nâng cao năng lực sản xuất của Mỹ, hỗ trợ cho sự tăng trưởng kinh tế suốt hàng chục năm.

Chiến thắng Chiến tranh Lạnh và làn sóng toàn cầu hóa

Chiến tranh Lạnh đã định hình vai trò chính trị và kinh tế của Mỹ sau Thế chiến II. Đến năm 1989, Mỹ đã thiết lập liên minh quân sự với 50 quốc gia và triển khai 1,5 triệu quân ở 117 quốc gia trên toàn cầu. Điều này không chỉ nhằm đảm bảo an ninh quân sự, mà còn để xây dựng ảnh hưởng kinh tế của Mỹ trên toàn thế giới.

Sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, Mỹ trở thành siêu cường duy nhất trên toàn cầu, bước vào một thời đại mà nhiều người coi là thế giới đơn cực. Đây không chỉ là chiến thắng của tư tưởng, mà còn là sự mở cửa của thị trường toàn cầu, giúp Mỹ dẫn dắt hình thái thương mại toàn cầu.

Từ những năm 1990 đến đầu thế kỷ 21, các doanh nghiệp Mỹ đã mở rộng mạnh mẽ vào các thị trường mới nổi. Điều này không phải là một sự tiến hóa tự nhiên, mà là kết quả của các lựa chọn chính sách dài hạn. Ví dụ, trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, lượng hàng nhập khẩu từ một số quốc gia vào Mỹ đã tăng đáng kể, đặc biệt là trong các ngành mà Mỹ không có lợi thế cạnh tranh rõ ràng.

Chủ nghĩa tư bản phương Tây vượt qua chủ nghĩa cộng sản phương Đông không chỉ dựa vào ưu thế quân sự hoặc ý thức hệ. Hệ thống dân chủ tự do phương Tây có khả năng thích ứng tốt hơn, vẫn có thể điều chỉnh cấu trúc kinh tế một cách hiệu quả sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973. Chính sách lãi suất năm 1979 đã định hình lại quyền lực tài chính toàn cầu của Mỹ, khiến cho thị trường vốn toàn cầu trở thành động cơ tăng trưởng mới của Mỹ trong thời kỳ hậu công nghiệp.

Những chuyển biến cấu trúc này - sự trỗi dậy thành siêu cường sau Thế chiến II, sự gia nhập thị trường lao động của phụ nữ và các nhóm thiểu số, cũng như chiến thắng trong Chiến tranh Lạnh - đã cùng nhau thúc đẩy một siêu thị trường tài sản tài chính chưa từng có. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi là: những chuyển biến này đều là sự kiện một lần, không thể lặp lại. Hiện nay, cả hai đảng đều đang thúc đẩy việc giảm toàn cầu hóa, chúng ta đang chứng kiến sự hỗ trợ cuối cùng của chu kỳ tăng trưởng siêu dài này bị rút ra.

Triển vọng tương lai

Tuy nhiên, nhiều người vẫn cầu nguyện rằng thị trường sẽ trở lại trạng thái bình thường lịch sử. Đồng thuận của thị trường là: tình hình sẽ tồi tệ hơn, sau đó ngân hàng trung ương sẽ bơm tiền trở lại, và chúng ta sẽ có thể tiếp tục kiếm tiền. Nhưng thực tế có thể không đơn giản như vậy.

Cơn bùng nổ trong suốt gần một thế kỷ được xây dựng trên một loạt các sự kiện không thể lặp lại, thậm chí một số yếu tố trong số đó đang đảo ngược:

• Tỷ lệ tham gia lao động của phụ nữ có thể giảm, khi một số nhóm thúc đẩy tăng tỷ lệ sinh.
• Các nhóm dân tộc thiểu số sẽ không được tiếp nhận ồ ạt vào thị trường lao động nữa: thực tế là đã hình thành sự đồng thuận lưỡng đảng về chính sách nhập cư.
• Lãi suất khó có khả năng giảm mạnh lần nữa: Các chính phủ sẽ nỗ lực tránh giảm lãi suất và tái bùng phát lạm phát.
• Quá trình toàn cầu hóa đang đảo ngược: Các quốc gia đang tiến về hướng ngược lại.
• Chúng ta sẽ không thắng thêm một cuộc chiến tranh thế giới nào nữa: thực tế, tình hình địa chính trị trong tương lai đầy bất định.

Tất cả các xu hướng vĩ mô toàn cầu đã thúc đẩy sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán trong suốt thế kỷ qua hiện đang đảo ngược. Điều này sẽ có tác động sâu rộng đến thị trường.

Thời kỳ suy thoái kinh tế

Khi một nền kinh tế rơi vào suy thoái, tình hình có thể trở nên rất khó khăn. Lấy Nhật Bản làm ví dụ, nếu bạn mua vào vào thời điểm cao nhất của chỉ số Nikkei 225 vào năm 1989 và giữ cho đến nay, sau 36 năm, lợi nhuận của bạn khoảng -5%. Đây là điển hình của "mua vào và giữ, thua lỗ lâu dài". Chúng ta có thể đang đi trên con đường tương tự.

Điều đáng lo ngại hơn là các nhà đầu tư nên chuẩn bị sẵn sàng cho việc đối mặt với các chính sách kiểm soát vốn và đàn áp tài chính. Khi chính sách tiền tệ truyền thống không còn hiệu quả, chính phủ có thể chuyển sang các biện pháp kiểm soát tài chính trực tiếp hơn.

Sự xuất hiện của kiểm soát vốn

Áp lực tài chính đề cập đến việc khiến người tiết kiệm nhận được mức hoàn vốn thấp hơn mức lạm phát, để ngân hàng có thể cung cấp các khoản vay giá rẻ cho doanh nghiệp và chính phủ, đồng thời giảm bớt áp lực hoàn trả nợ. Chiến lược này đặc biệt hiệu quả trong việc chính phủ thanh toán nợ bằng nội tệ. Mặc dù khái niệm này ban đầu được sử dụng để chỉ trích các chính sách của các nước thị trường mới nổi, nhưng ngày nay, những chiến lược này ngày càng xuất hiện nhiều hơn trong các nền kinh tế phát triển.

Khi gánh nặng nợ của một số quốc gia vượt quá 120% GDP, khả năng trả nợ bằng các phương pháp truyền thống ngày càng giảm. Và "cẩm nang" của việc đàn áp tài chính đã bắt đầu được thực hiện hoặc thử nghiệm, bao gồm:

• Hạn chế trực tiếp hoặc gián tiếp nợ chính phủ và lãi suất gửi tiền
• Chính phủ kiểm soát các tổ chức tài chính và thiết lập rào cản cạnh tranh
• Yêu cầu dự trữ cao
• Tạo ra thị trường nợ trong nước đóng, buộc các tổ chức phải mua trái phiếu chính phủ
• Kiểm soát vốn, hạn chế dòng chảy tài sản qua biên giới

Đây không phải là giả thuyết lý thuyết, mà là trường hợp thực tế. Trong những năm gần đây, lãi suất chuẩn của nhiều quốc gia thấp hơn lâu dài so với tỷ lệ lạm phát, điều này thực sự đang cưỡng chế chuyển giao tài sản của người tiết kiệm sang tay người vay (bao gồm cả chính phủ).

Tài khoản hưu trí: Mục tiêu tiếp theo của chính phủ?

Nếu chính phủ không thể dựa vào việc in tiền để mua trái phiếu, hạ lãi suất nhằm tránh khủng hoảng nợ, họ có thể sẽ nhắm vào các tài khoản hưu trí. Có thể xảy ra tình huống trong tương lai: một số tài khoản ưu đãi thuế sẽ bị yêu cầu bắt buộc phải phân bổ ngày càng nhiều trái phiếu chính phủ "an toàn và đáng tin cậy". Chính phủ không cần phải in thêm tiền, chỉ cần phân phối lại các quỹ hiện có trong hệ thống.

Trong những năm gần đây, chúng ta đã thấy một số dấu hiệu tương tự:

• Đóng băng tài sản: Một số quốc gia cho phép chính phủ tịch thu tài sản dự trữ cụ thể của các đối tượng tại quốc gia đó, tạo ra tiền lệ rằng chính phủ có thể đóng băng dự trữ ngoại hối bất cứ lúc nào.
• Đóng băng tài khoản trong các sự kiện cụ thể: Trong một số sự kiện biểu tình, chính phủ đã đóng băng một lượng lớn tài khoản ngân hàng mà không thông qua phê duyệt của tòa án.

Kiểm soát và giám sát vàng trong lịch sử

Trong lịch sử Mỹ cũng đã từng có những động thái tương tự:

Năm 1933, chính phủ đã ban hành lệnh hành chính, yêu cầu công dân nộp vàng, nếu không sẽ phải đối mặt với án tù. Mặc dù mức độ thực thi có hạn, nhưng Tòa án Tối cao đã ủng hộ quyền tịch thu vàng của chính phủ. Đây không phải là "kế hoạch mua tự nguyện", mà là một "cuộc tịch thu tài sản cưỡng chế", chỉ đơn giản được đóng gói thành giao dịch với "giá thị trường công bằng".

Khả năng giám sát của chính phủ đã nhanh chóng mở rộng sau sự kiện 911. Một loạt các đạo luật đã trao cho các cơ quan chính phủ quyền lực rộng rãi để theo dõi liên lạc của công dân, thu thập dữ liệu cá nhân, thậm chí truy cập vào hồ sơ đọc và thông tin tài chính mà không cần bất kỳ nghi ngờ hợp lý nào.

Vấn đề không phải là "sự kiểm soát tài chính có đến hay không", mà là "nó sẽ nghiêm trọng đến mức nào". Khi áp lực kinh tế do quá trình phi toàn cầu hóa gia tăng, sự kiểm soát của chính phủ đối với vốn sẽ chỉ trở nên trực tiếp và nghiêm khắc hơn.

Cơ hội giữa vàng và Bitcoin

Biểu đồ tháng vàng từ năm 1970 cho thấy xu hướng tăng mạnh mẽ.

Dựa trên phương pháp loại trừ, tài sản tài chính phù hợp nhất để mua đã trở nên rõ ràng - bạn cần một tài sản không có mối liên hệ lịch sử với thị trường, khó bị chính phủ tịch thu, và không bị kiểm soát bởi chính phủ cụ thể nào. Vàng và Bitcoin là hai lựa chọn nổi bật, trong đó Bitcoin đã tăng 600 tỷ đô la giá trị thị trường trong 12 tháng qua. Đây có thể là một tín hiệu rõ ràng cho thị trường bò.

Cuộc đua dự trữ vàng toàn cầu

Nhiều quốc gia đang nhanh chóng tăng cường dự trữ vàng để đối phó với sự thay đổi của cục diện kinh tế toàn cầu:

• Một số cường quốc đã liên tục mua ròng vàng trong nhiều tháng, tổng lượng nắm giữ đạt hàng nghìn tấn.
• Ngay cả một số quốc gia nhỏ và vừa cũng đang tăng cường dự trữ vàng một cách đáng kể.

Đây không phải là hành động tùy tiện, mà là sự bố trí chiến lược. Sau khi dự trữ ngoại hối của một số quốc gia bị đóng băng, các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đã chú ý đến điều này. Một cuộc khảo sát đối với 57 ngân hàng trung ương cho thấy, 96% người được hỏi coi uy tín của vàng như một tài sản trú ẩn là động lực để tiếp tục đầu tư. Khi tài sản định giá bằng đô la Mỹ có thể bị đóng băng chỉ trong một lần, vàng vật chất được lưu trữ trong nước trở nên cực kỳ hấp dẫn.

Các chính phủ các nước rất yên tâm về vàng, vì họ đã thiết lập hệ thống sử dụng vàng cho dự trữ và thanh toán thương mại. Tổng lượng vàng nắm giữ của ngân hàng trung ương một số nhóm quốc gia chiếm hơn 20% tổng lượng vàng nắm giữ của các ngân hàng trung ương trên toàn cầu. Như một thống đốc ngân hàng trung ương của một quốc gia đã nói, họ đang chuyển sang "trung lập tiền tệ vàng dự trữ", với mục tiêu tăng cường dự trữ quốc tế và "bảo vệ nền kinh tế khỏi các cú sốc bên ngoài".

Tiềm năng của Bitcoin

Thời đại chủ yếu dựa vào vàng có thể kéo dài một thời gian, nhưng cuối cùng, những hạn chế của nó sẽ xuất hiện. Nhiều quốc gia nhỏ và vừa không có hệ thống ngân hàng đủ mạnh và hải quân để quản lý logistics vàng toàn cầu, những quốc gia này có thể trở thành nhóm đầu tiên áp dụng Bitcoin như một sự thay thế cho vàng.

• Một số quốc gia đã công nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp và tích lũy được một lượng Bitcoin đáng kể.
• Một số quốc gia nhỏ tận dụng lợi thế tài nguyên thiên nhiên để khai thác bitcoin, dự trữ bitcoin của họ đã chiếm một tỷ lệ đáng kể trong GDP của quốc gia đó.

Khi thế giới trở nên ngày càng không chắc chắn, các quốc gia ít có khả năng gửi vàng cho các đồng minh. Rủi ro bị tịch thu quá lớn, những nỗ lực không thành công của một số quốc gia trong việc lấy lại vàng từ các nước khác là minh chứng rõ ràng. Đối với các quốc gia nhỏ hơn, Bitcoin cung cấp một giải pháp thay thế hấp dẫn - nó không cần kho chứa vật chất để lưu trữ, không cần tàu thuyền để chuyển giao, cũng không cần quân đội để bảo vệ.

Thời kỳ chuyển tiếp này sẽ thúc đẩy chúng ta bước vào giai đoạn tiếp theo của việc áp dụng Bitcoin, nhưng cần phải kiên nhẫn. Thế giới sẽ không thay đổi qua đêm, và hệ thống tiền tệ cũng vậy. Đến năm 2025, chúng ta đã thấy sự khởi đầu của sự chuyển biến này, tỷ lệ áp dụng Bitcoin đang gia tăng ở một số quốc gia, khi người dân tìm kiếm sự bảo vệ để chống lại